محور ملیت سبب شکست دکتر مصدق شد

اما آنچه به دنبال این قیام خونین به دست می آمد بازگشت دکتر مصدق بود، به عنوان یک حکومت ملی، بر سر کار. بنابراین باز محور چی بود؟ ملیت. با قیام 29 و 30 تیر در شهرهای مختلف ایران، دکتر مصدق باردیگر نخست وزیر شد . و در این نوبت می بینیم که حتی همین روحانیت مبارز آرام آرام از صحنه باید کنار برود و تداوم آثار قیام خونین 29 و 30 تیر در شکل یک حکومت ملی به جلو می رود و چون پیوند میان ایمان الهی و ایمان خدائی و ایمان مذهبی، ایمانی که در اعماق روح مردم ریشه دارد، حتی مردم کم مبالات ، آنها هم در این راه از خود ، عشق و علاقه خاصی نشان میدهند پیوند میان این، انگیزه بزرگ الهی و مقاومت مردم، آرام آرام ضعیف می شود، و حدود یک سال و یک ماه بعد(13 ماه بعد) در مرداد 32 می بینید که مقاومت مردم در برابر توطئه آمریکا و عمال دست نشانده اش در ایران می رسد به حداقل ، چرا؟ چون انقلاب مردم ، از محور غلطیده است. آنها که با انگیزه دینی و شور دینی در صحنه می آمدند، اینها دیگر انگیزه ای برای حضور در صحنه های خون و شهادت نمی دیدند، این وضع ادامه داشت. به دنبال کودتای ننگین 28 مرداد که علیه ملت صورت گرفت، حکومت جبار شاه، با ستم پیشگی و خفقان و ظلم و ستم و جور هرچه بیشتر پایه های خودش را مستحکم می کرد، مقاومت هائی که در برابر این حکومت جبار می شد، باز چند گونه بود. مشهورترینش نهضت مقاومت ملی است. محور، باز معیارهای ملیت است. به همین دلیل می بینیم، در نهضت مقاومت ملی ، روحانیت به صورت یک کل توانا و مردم به صورت یک مجموعه بی کران، حضور ندارند. گروه هائی مبارز ، مصمم حضور دارند که ما حضور آنها را ارج می نهیم، اما روحانیت به عنوان یک کل عظیم و پر قدرت و توده مردم به عنوان یک نیروی لایزال، اینها حضور ندارند، نهضت های مقاومت تلاش می کنند، اما به جائی نمی رسند، در سال 39 و 40 بار دیگر استاد ازل که از پشت پرده به طوطی صفتان روی پرده تلقین می کرد، گفت: یک کمی شلش کنید، و وقتی دریچه اطمینان را باز کردند، باز حرکتها بر محور ملیت آمد. یک گروه از مسلمان ها هم که یک تشکیلات سیاسی جدید به وجود آورده بودند که مذهب در آن حضور بیشتر داشت آنها هم نه گروهشان نام اسلامی داشت و نه اساسنامه و مرامنامه شان، نشن دهنده یک گروه مکتبی بود. و این گروه هم باز ملی بود اما با حضور بیشتر مذهب.